ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΛΑΜΑΣ - ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΑΙΡΟΣ ...

ΠΑΙΔΙ, ΤΟ ΠΕΡΙΒΟΛΙ ΜΟΥ
( από το ποίημα ΠΑΤΕΡΕΣ )

Παιδί, το περιβόλι μου που θα κληρονομήσεις,
όπως το βρεις κι’ όπως το δεις να μη το παρατήσεις.

Σκάψε το ακόμα πιο βαθιά και φράξε το πιο στέρεα,
και πλούτισε τη χλώρη του και πλάτηνε τη γη του,
κι ακλάδευτο όπου μπλέκεται να το βεργολογήσεις,
και να του φέρεις το νερό το αγνό της βρυσομάνας.

Κι άν αγαπάς τ’ ανθρώπινα κι’ όσα άρρωστα δεν είναι,
ρίξε αγιασμό και ξόρκισε τα ξωτικά, να φύγουν,
και τη ζωντάνια σπείρε του μ’ όσα γερά, δροσάτα.

Γίνε οργοτόμος, φυτευτής, διαφεντευτής!..

Κι αν είναι
κ’ έρθουνε χρόνια δίσεχτα, πέσουν καιροί ωργισμένοι,
κι όσα πουλιά μισέψουνε σκιασμένα, κι όσα δέντρα,
για τίποτ’ άλλο δε φελάν παρά για μετερίζια,
μη φοβηθείς το χαλασμό!.. Φωτιά ! Τσεκούρι !Τράβα !,
ξεσπέρμεψέ το , χέρσωσε το περιβόλι, κόφ’ το,
και χτίσε κάστρο απάνω του και ταμπουρώσου μέσα,
για πάλεμα, για μάτωμα, για την καινούργια γέννα,
π’όλο την περιμένουμε, κι όλο κινάει για νάρθη,

κι όλο συντρίμμι χάνεται στο γύρισμα των κύκλων.
Φτάνει μια ιδέα να στο πει, μια ιδέα να στο προστάξει,
Κορώνα ιδέα, ιδέα σπαθί, που θα είναι απάνου απ' όλα !...

( από τα ΣΑΤΙΡΙΚΑ ΓΥΜΝΑΣΜΑΤΑ, 1912 )

 Άπαντα, Ε΄. Μπίρης-Γκοβόστης, [1964],  άλλες εκδόσεις : Ξ.Α. Κοκόλη

–Τα παλάτια. Κι αυτά; – Και τι με τούτο;
Κάμπους για τέντες θέλουμε· γκρεμίστε.
Στα πάντα ας πέσει εδώ μπαλντάς ή κνούτο. –

– Τις εκκλησιές; – Μην τρέμετε· γκρεμίστε.
Για τους ναούς της Επιστήμης τόπο! –
– Κι αυτά τα ωραία τ’ αγάλματα; –Γκρεμίστε,

κι αναθέματα – μη σας κάνει κόπο! –
σωριάστε από τις πέτρες τους. Γκρεμίστε. –
– Το περιβόλι; – Για τον ξυλοκόπο. –

–Τα μνήματα, ιερά. –Κι αυτά συντρίμμια.
Ρούγα πλατιά. Από πάνω τους πατήστε
προς της μεγάλης θάλασσας τ’ ασήμια,

προς τα σμαράγδια του βουνού. Γκρεμίστε.

_______________________________________

	Δε φτάνει να λάμπ’ η αλήθεια· πρέπει και να σφάζει.
	Τρανοί κι αν είναι οι τάφοι, τάφοι θα ’ναι. _____________________________________ Στ’ ακάθαρτα κυλήστε μας του βούρκου, και πιο βαθιά. Πατήστε μας με κάτι κι από το πόδι πιο σκληρό του Τούρκου. Διαβασμένοι, ντοτόροι, σπιρουνάτοι, ρασοφόροι, δασκάλοι, ρουσφετλήδες, οικοπεδοφαγάδες, αβοκάτοι, κομματάρχηδες και κοτζαμπασήδες, και της γραμματικής οι μανταρίνοι και της πολιτικής οι φασουλήδες, ταρτούφοι, ραμπαγάδες, ταρταρίνοι! ―Αμάν! Αγά, στα πόδια σου! άκου! στάσου! Βυζαντινοί―Γασμούλοι―Λεβαντίνοι. Ρωμαίικο, νά! Με γεια σου, με χαρά σου                           ----------- Σκύλος κοκκαλογλύφτης φέρνει γύρα κράκ! τάκ! τῆς γειτονιᾶς τοὺς τενεκέδες. Ὁ ποσαπαίρνης μὲ τὸ θεσιθήρα γιὰ τὴν πατρὶς καυγὰ στοὺς καφενέδες. Οἱ γάτοι λιγεροὶ στὰ κεραμίδια ταιριάζουν ἐρωτόπαθους γιαρέδες. Φαγοπότι, ξαπλωταριό, τὰ ἴδια. Τὰ θέατρα, τὶς ταβέρνες, τὰ πορνεῖα, φάμπρικες, μπάνκες, σπίτια, ἀποκαΐδια, τ' ἀνταμώνει ἀττικώτατη ἁρμονία. Καὶ κοιμισμένη στὰ ὄνειρά της βλέπει μουρλὴ γλωσσοκοπάνα Πολιτεία τὸν Περικλῆ. Μὰ ὁ Χασεκὴς τῆς πρέπει.                        ----------- Φασουλήδες, μακριά, κι εσείς, παλιάτσοι! Στην αστόχαστη πλέμπα μην πλερώνεις, Σατιριστή, του σκλάβου το χαράτσι. Σίδερο ο στίχος για να τον πυρώνεις. Σημάδεψε και τρύπησε και δείρε, τα νύχια σου, αϊτού νύχια· σκούξε, γκιόνης. Και πόμπεψε και μες στη λάσπη σύρε της αμαρτίας την πόρνη· και γοργά και τ' όρνιο σαΐτεψέ το· αυτό μας πήρε το νου, τη γνώμη, την παλικαριά. Αλιά σας, ψεύτες, άμυαλοι, κιοτήδες!Σατιριστή κι εκδικητή, καρδιά! Μήτε οι παλιάτσοι, μήτε οι φασουλήδες.                          ------------ Οι κηφήνες, οι βάτραχοι κι οι ακρίδες. Τρανοί, πολιτικοί, γραμματισμένοι, στις αφρόντιστες μέσα εφημερίδες, ένα πλήθος ανίδεοι και στριμμένοι, καθένας τους ανάξια τ’ όνομά σου σημάδι μιας τυφλής χτυπιάς το στένει. Κι εσένα πάντα το περπάτημά σου προς το καμπαναριό, να τ’ ανεβείς· κι ανεβαίνεις· τα πλάτια ολόγυρά σου, στα πόδια σου ένας κόσμος αρνητής. Του κόσμου, κι αν το θείο δε βρέχεις μάννα, σημαίνεις –πιο τρανός ζωντανευτής– μια καινούργια θρησκεία με νέα καμπάνα. Ο Κωστής Παλαμάς αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες πνευματικές φυσιογνωμίες της νεώτερης Ελλάδας και έναν από τους μεγαλύτερους ποιητές του Ελληνισμού. Είναι ένας στοχαστής διαχρονικός και επίκαιρος. Το τεράστιο ποιητικό του έργο υμνεί την ιστορία, τον Ελληνισμό και τον οραματισμό της "μεγάλης ιδέας" για την πατρίδα, αλλά παράλληλα ασχολείται με τον άνθρωπο και τα συναισθήματά του. Η λυρικότητα και η γλωσσοπλαστκή του δεινότητα είναι μοναδικές. Πέρα όμως από την ποιητική του οντότητα ο Κωστής Παλαμάς διακρίθηκε και για την κριτική, φιλολογική αλλά και διηγματογραφική του εργασία. Σατιρικά γυμνάσματα, Πρώτη σειρά, 5. 12. 1912. Άπαντα, Ε΄. Μπίρης-Γκοβόστης, [1964]. 235. ΓΙΑ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ: http://www.sarantakos.com/, http://www.snhell.gr/ ΔΙΣΚΟΓΡΑΦΙΑ: Μια Πίκρα ( εξαιρετική μελοποίηση από τον Φοίβο Δεληβοριά ), από τη Συλλογή                            ΔΕΝ ΞΕΡΩ ΠΑΡΑ ΝΑ ΤΡΑΓΟΥΔΩ/ ΔΕΚΑΕΝΝΕΑ ΣΥΝΘΕΤΕΣ ΜΕΛΟΠΟΙΟΥΝ                            ΚΩΣΤΗ ΠΑΛΑΜΑ ( βιβλίο - cd, μία πρόταση πολιτισμού του Πανεπιστημίου Αθηνών ) ΧΟΡΗΓΟΣ : Ελληνική Εταιρεία Προστασίας της Πνευματικής Ιδιοκτησίας (AEΠI), Οργανισμός για την Ελληνική Μουσική (ΟΕΜ) Με την ευγενική υποστήριξη του Δευτέρου και Τρίτου Προγράμματος της Ελληνικής Ραδιοφωνίας. Χορηγοί επικοινωνίας : : ΜΕΛΩΔΙΑ, ΕΝ ΛΕΥΚΩ, ΔΙΕΣΗ, POLIS, ΠEPIOΔIKO «METPO». Οι 19 συνθέτες είναι: Γιώργος Ανδρέου, Γιάννης Αρχιμανδρίτης, Χάικ Γιαζιτζιάν, Φοίβος Δεληβοριάς, Κωστής Ζευγαδέλλης, Νίκος Ζούδιαρης, Χρίστος Θεοδώρου, Σοφία Καμαγιάννη, Στέφανος Κόκκαλης, Σταμάτης Κραουνάκης, Κώστας Λειβαδάς, Λουδοβίκος των Ανωγείων, Κώστας Μάκρας, Νίκος Ξυδάκης, Δώρα Παναγοπούλου, Ορφέας Περίδης, Τάσος Ρωσόπουλος, Μελίνα Τανάγρη και Βασίλης Χατζηνικολάου. Τραγουδούν : Ορφέας Περίδης, Δώρα Πετρίδη, Γιώργος Μάκρας, Μαϋ Χανα, Μαρία Λυμπεράκου, Βικτωρια Ταγκούλη, Ελένη Τσαλιγοπούλου, Φοίβος Δεληβοριάς, Βασίλης Χατζηνικολάου, Λουδοβίκος των Ανωγείων, Χάικ Γιαζιτζιάν, Νίκος Ξυδάκης, Ανδρέας Καρακότας, Μαρία Σπυροπούλου, Κώστας Λειβαδάς, Σταύρος Ψαρουδάκης, Μελίνα Τανάγρη, Σταμάτης Κραουνάκης. Περιεχόμενα του βιβλίου: 1)Στον απόηχο του Παλαμά (Γεώργιος Μπαμπινιώτης), 2)Η Επιστροφή του Παλαμά (Κώστας Γεωργουσόπουλος), 3)Μια ιδιότυπη μουσική ανθολογία (Ιωσήφ Βιβιλάκης), 4)Τα 19 ποιήματα, 5)Χρονολόγιο Κωστή Παλαμά, 6)Τεχνών επίσκεψις, 7)Στιγμές από τη συναυλία (φωτογραφίες) .